ANKARA Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi Çocuk Sıhhati Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Tuba Eminoğlu’nun ‘Kalıtsal Metabolik Hastalıklar Teşhisli Çocuklarda Covid-19 Pandemisi Sürecindeki Karşılanmamış Gereksinimler’ araştırmasına katılanların yüzde 40’ında, pandemi periyodunda ‘anne depresyonu’ geliştiği belirlendi.

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi Çocuk Sıhhati Hastalıkları Ana Bilim Kolu Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Tuba Eminoğlu ve takımı tarafından kalıtsal hastalığı bulunan 0-18 yaş ortası çocuk hastaların pandemi periyodunda sıhhat hizmetine ulaşma konusunda yaşadıkları durumları ortaya çıkarmak hedefiyle araştırma yapıldı. ‘Kalıtsal Metabolik Hastalıklar Teşhisli Çocuklarda Covid-19 Pandemisi Sürecindeki Karşılanmamış Gereksinimler’ başlıklı araştırma, 17 Mart-1 Temmuz 2020’de hastanede tedavi gören 194 kalıtsal hastalığı bulunan çocuğun ebeveynleriyle gerçekleştirildi.

Doç. Dr. Eminoğlu, Covid-19 pandemisinin tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de sıhhat hizmetine ulaşım konusunda değerli kısıtlıklar getirdiğine dikkat çekerek, “Özellikle kronik hastalıklarda sıhhat hizmetine ulaşım çok kıymetli. Bu hastalarımıza ulaşıp öncelikle sıhhat hizmetlerinde hangi hizmetlerden yararlandıkları hangi hizmetlerden yararlanamadıkları konusunda ailelerden bilgi aldık. Sıhhat Bakanlığı’nın tam vaktinde müdahalesiyle Covid-19 pandemi periyodunda bilhassa rapor müddetlerinin uzatılması, ilaç almak için reçete ihtiyacın kalkması üzere durumlarla ilaca erişimde bir külfet olmadığını gözlemledik ve hastalarımız ile aileleri de bu bahiste rastgele bir ıstırap yaşamadıklarını bildirdiler. Yani raporları var ise ve daha evvelden belli bir yerde takip ediliyorlar ise Covid-19 periyodunda ilaçlarını alabildiler ve hastaneye bundan ötürü müracaatları gerekmedi” diye konuştu.YÜZDE 60’I SIHHAT HİZMETLERİNE PROBLEMSİZ ULAŞMIŞDoç. Dr. Eminoğlu, iştirakçilere, ‘Sağlık hizmetlerine ulaşımda rastgele bir sorun yaşadınız mı?’ sorusu da sorduklarını aktararak, “Sorumuza; Türkiye genelindeki iştirakçilerin yüzde 60’ı, tam kısıtlamanın olduğu ve kentler ortası seyahatin yasaklandığı devirde sıhhat hizmetlerine sorunsuz ulaştıkları karşılığını verdi. Ankara‘dan araştırmaya katılanların hepsi sıhhat hizmetlerine ulaştıklarını belirttiler. Tam kısıtlamanın olduğu vakitlerde bulundukları vilayette şayet uzmanlaşmış tabip ya da hastane yok ise seyahat etme imkanları olmadığı için sıhhat hizmetlerinden geri kaldıklarını öğrendik. Bu da yaklaşık olarak bizim çalışma kümemizde yüzde 40’lık bir oranı oluşturuyordu. Genel olarak iştirakçilerin yarısından fazlası Covid-19 periyodunda sıhhat hizmetlerine ulaştıklarını söz ettiler” dedi.’ANNELERİN YÜZDE 40’INDA DEPRESYON OLDU’Doç. Dr. Eminoğlu, araştırmada kalıtsal hastalığı bulunan çocukların ailelerinde pandemi devrinde ‘anne depresyonu’nun da arttığını gözlemlediklerini belirterek şunları söyledi: “Ailesinde Covid-19 geçiren ya da iş kaybı yaşayan ailelerimiz olunca ‘anne depresyonu’nu değerlendirdik. Aslında hepimizi negatif etkileyen bir süreçti; ancak bizim çalışma kümemizde da yaklaşık annelerin yüzde 40’ında depresyon olduğunu saptadık. Çocuklarda bu kronik rahatsızlıklar esasen anne ve babalar için hayli güç; zira daima desteklenmesi gereken bir çocukla berabersiniz. Daima teşhis ve takip kısımlarının çok titizlikle yapılması gereken bir hasta kümesi. Beraberinde Covid-19’un getirdiği kaygı, gerilim; ‘sağlık hizmetlerine ulaşabilecek miyim, tedavisini alabilecek miyim’ gibi sorular annelerde biraz daha negatif bir tesir oluşturdu.”‘TELE TIP SIHHAT SİSTEMİNE ENTEGRE EDİLMELİ’

Doç. Dr. Eminoğlu, ayrıyeten salgında çok büyük çabalar verdiklerini de lisana getirerek, “Özellikle hem Türk doktorlarının ve sıhhat çalışanlarının fevkalâde uğraşlı eforları hem Sıhhat Bakanlığı’nın vaktinde aldığı tedbirlerle biz bu devri ülke olarak muvaffakiyetle atlattık fakat hepimiz birtakım dersler çıkardık. Bundan sonra oluşabilecek pandemiler yahut öteki riskli durumlar için tele tıp sisteminin sıhhat sistemimize bir an evvel entegre edilmesi ve birebir vakitte yeniden bu destekleyici yollardan konutta tedavi seçeneklerinin de sıhhat sistemine entegrasyonu değer taşımakta. Bu hususta aslında çalışmalar vardı fakat Covid-19 dönemi bunun ehemmiyetini daha da öne çıkardı, diyebiliriz” dedi.